Kennis­netwerk voor milieu-, water- en natuur­beschermings­recht 

De biodiversiteit gaat wereldwijd hard achteruit door menselijk toedoen. Dit wordt met name veroorzaakt door veranderingen in landgebruik (verandering van natuur in landbouwgrond), exploitatie van soorten (visserij en houtkap), klimaatverandering, en vervuiling. De regelgeving op internationaal en nationaal niveau voor milieu- en natuurbescherming hebben de achteruitgang van de natuur niet kunnen tegenhouden. Bij de afweging van belangen delven de natuurbelangen niet zelden het onderspit.

De laatste jaren wordt steeds vaker gesproken over de vraag of we de natuur kunnen redden door rechten toe te kennen aan bossen, bergen, rivieren en diersoorten. Is het de logische volgende stap naar betere natuur- en milieubescherming?

Al in 1972 pleitte Christopher Stone in zijn artikel ‘Should trees have standing? Towards legal rights for natural objects’ voor het toekennen van rechtspersoonlijkheid aan de natuur.

Wereldwijd zijn honderden initiatieven genomen om rechten toe te kennen aan de natuur, bijvoorbeeld aan een rivier. Bekende voorbeelden zijn: de Whanganui rivier (Nieuw-Zeeland), de Ganges (India) en de Turag rivier (Bangladesh). Ook in Nederland wordt gesproken over rechten voor de natuur, zoals bijvoorbeeld bij de Waddenzee en de Maas.

Tijdens deze bijeenkomst nemen drie sprekers u mee langs de vragen die spelen bij het toekennen van rechten aan de natuur.

 

14.00 - 14.05 - Opening door de moderator Kars de Graaf

14.05 - 14.30 - Rechten van Natuur - wereldwijd overzicht van initiatieven -                                                opties voor de Waddenzee?

                         Spreker: Tineke Lambooy (Nyenrode Business Universiteit)

14.30 - 14.35 - Vragen aan Tineke Lambooy

14.35 - 15.00 - Private rechten van de natuur

15.00 - 15.05 - Vragen aan Laura Burgers

15.05 - 15.30 - Grondrechten van de natuur als rechtspersoon, in                                                                 het bijzonder eigendom

15.30 - 15.35 - Vragen aan Björn Hoops

15.30 - 16.15   - Discussie

 

Moderator: Kars de Graaf, Rijksuniversiteit Groningen, voorzitter VMR

 

Presentatie Laura Burgers

Presentatie Björn Hoops

Presentatie Tineke Lambooij (wordt later openbaar gemaakt)

• Christopher D. Stone, Should Trees Have Legal Standing? Law, Morality, and the Environment, Oxford University Press 2010
• L. Burgers en J. den Outer, Compendium Rights of Nature - case studies from six continents - verkrijgbaar via Ambassade van de Noordzee (link)
• David R. Boyd,The Rights of Nature: A Legal Revolution That Could Save the World, 2017
  
• Access to Justice issues faced by Aboriginals and Torres strait Islander Peoples in Western Australia, Law Society Western Australia, oktober 2017
• E. O’Donnell &J. Talbot-Jones, ‘Creating Legal Rights for Rivers: Lessons from Australia, New Zealand, and India’(2018) 23(1)Ecology and Society, pp. 1-10.22
• H. Schoukens, Rechten van de natuur als paradigmashift: de langzame verbrokkeling van een eeuwenoude breuklijn binnen ons juridisch systeem?, Oikos 86, 2/2018
• T. Lambooy, Arjan Berkhuijzen en Jan van de Venis, De Waddenzee heeft ook rechten en die horen in de Grondwet te staan, Trouw, 20 januari 2018
• Visa A.J. Kurki, A Theory of Legal Personhood, Oxford University Press 2019
• Omrop Fryslân, Noardeast-Fryslân stemt in met motie voor bijzondere rechten Waddengebied,12 juli 2019
• T. Lambooy, J. van de Venis en C. Stokkermans, ‘A case for granting legal personality to the Dutch part of the Waddenzee’ Water International 2019, VOL. 44, NOS. 6–7, 786–803
  

• C. Clark, et al., ‘Can You Hear the Rivers Sing? Legal Personhood, Ontology, and the Nitty-Gritty of Governance’(2019) 45(5)Ecology Law Quarterly, pp.787-844;

• T. Lambooy, J. van de Venis en C. Stokkermans, ‘Hoog tij(d) voor een Natuurschap Waddenzee’, Tijdschrift voor Omgevingsrecht en Omgevingsbeleid 2020
• T. Lambooij, Om biodiversiteit te behouden heeft onze natuur rechten nodig, Website Nyenrode University 11 februari 2021
• E. Kaptein, Rechtsgelijkheid voor de natuur, waarom niet-menselijk leven rechten verdient, ISVW uitgevers 2021
• T. Lambooy, What if we gave nature legal rights, The European, juli 2021
• Jan Bom - Geef de natuur rechten, 'De rechten van de Waddenzee', P+ Special 2021

• M Willems, T Lambooy and S Begum, ‘New Governance Ways Aimed at Protecting Nature for Future Generations: The Cases of Bangladesh, India and New Zealand: Granting Legal Personhood to Rivers’ (2021) IOP Conf. Ser.: Earth Environ. Sci. 690 012059;
• Australian Earth Law Center, The Rights of Nature, website
• Global Alliance for the Rights of Nature

Documentaires:

• • The Rights of Nature: A Global Movement
  • Custodians of Life- Reviving Culture and Nature in Uganda’s Great Lakes: